ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ : Είναι βέβαιο πως βιώνουμε καθημερινά το πρόβλημα της υποβάθμισης του Περιβάλλοντος, η προστασία του οποίου αποτελεί για όλους ...
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:
Είναι βέβαιο πως βιώνουμε καθημερινά το πρόβλημα της υποβάθμισης του Περιβάλλοντος, η προστασία του οποίου αποτελεί για όλους μας προτεραιότητα. Στο σχέδιο νόμου «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» γίνεται προσπάθεια για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου σε ότι αφορά την διατήρηση της βιοποικιλότητας και θεωρούμε καταρχήν θετική την προώθηση σχετικής Νομοθεσίας.
Όμως με τα μέτρα που προβλέπονται στο σχέδιο νόμου δημιουργούνται, κατά τους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης, προβλήματα γιατί αντιμετωπίζονται όλες οι περιοχές NATURA με τον ίδιο τρόπο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής (είδος οικιστικής ανάπτυξης, βιοτεχνικής και βιομηχανικής ανάπτυξης, τουριστικής ανάπτυξης, είδος ανάγλυφου, είδος περιοχής και οικοσυστήματος κ.λ.π) και δεν λαμβάνονται υπόψη τα εγκεκριμένα περιφερειακά και ειδικά σχέδια χωροταξικού σχεδιασμού.
Δεσμεύονται μεγάλες εκτάσεις που καταλαμβάνουν κτηματικές περιοχές πολλών οικισμών με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των διαφόρων δραστηριοτήτων με επιπτώσεις στην απασχόληση του πληθυσμού και στο εισόδημα των μικροϊδιοκτητών.
Το πεπερασμένο της γης στον ελληνικό χώρο, η φύση των οικοτόπων της και το μέγεθος της έκτασης των επίμαχων περιοχών σε επίπεδο Χώρας που φτάνει σε ποσοστό το 27% αυτής, καθιστούν το χειρισμό των εν λόγω περιοχών θέμα μείζονος σημασίας, που θα πρέπει να προσεγγιστεί με την ευρύτερη θεώρηση της αυστηρής προστασίας.
Η αναπτυξιακή επανεκκίνηση κάποιων γεωγραφικών διαμερισμάτων δεν μπορεί να γίνει με τρόπο διαφορετικό από αυτόν της «ήπιας και αειφόρου εκμετάλλευσης» του φυσικού τους πλούτου.
Οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν στα πλαίσια μια ευρύτερης θεώρησης των πραγμάτων σε εφαρμογή πολιτικής πρακτικής. Δηλαδή θα πρέπει να διευκρινιστεί κατά πόσο αυτές οι ρυθμίσεις, που επί του παρόντος φαίνεται να αφορούν μόνο τις ζώνες του δικτύου NATURA 2000, δεν θα αποτελέσουν πρόκριμα και για άλλες περιοχές που ενδεχομένως να τελούν υπό ένα καθεστώς ειδικής προστασίας, όπως για παράδειγμα η γη υψηλής παραγωγικότητας.
Αν λοιπόν το τελικό ζητούμενο είναι η σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, στη λογική της δημιουργίας «ισχυρών» αστικών κέντρων, τότε θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές πρακτικές για την άσκηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, ιδίως του πρωτογενούς τομέα, που αποτελεί και σημαντικό πυλώνα της οικονομίας της περιφέρειας.
Η νομοθετική ρύθμιση αφορά τους οικοτόπους εκείνους που δεν διέπονται από καθεστώς ειδικής προστασίας και έχουν τις προϋποθέσεις για δόμηση.
Στην υφιστάμενη οριοθέτηση περιλαμβάνονται ανθρώπινες δραστηριότητες, ήδη αδειοδοτημένες, που ίσως απαγορεύονται από τις προβλέψεις του νομοσχεδίου και δεν αναφέρεται το καθεστώς επέκτασης ή τροποποίησής τους.
Προβληματισμός δημιουργείται από την δυνατότητα που δίνεται για εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε όλες τις περιοχές του Δικτύου NATURA, με αποτέλεσμα την σημαντική μείωση του βαθμού προστασίας των περιοχών του δικτύου.
H συζήτηση για τις περιοχές «Natura» δεν αφορά μόνο τις περιοχές αυτές, ούτε καν μόνο τις, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, προστατευόμενες περιοχές. Αφορά ολόκληρη την «εκτός σχεδίου» δόμηση. Και έχει δύο σκέλη:
Το 1ο σκέλος είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η βιοποικιλότητα. Κάθε προστατευόμενη περιοχή αφορά κάποιο συγκεκριμένο φυτικό ή ζωικό είδος, πολλές φορές και τα δύο και οι προστατευτικοί περιβαλλοντικοί κανόνες, οι χρήσεις γης κ.λ.π αναφέρονται στην προστασία αυτών των ειδών. Η σωστή αντιμετώπιση είναι «κάθε προστατευόμενη περιοχή να μελετάται χωριστά και να διέπεται από ειδικούς και όχι γενικούς κανόνες».
Το 2ο σκέλος αφορά την προστασία του φυσικού τοπίου και την σχέση και την αλληλεπίδρασή του με το δομημένο περιβάλλον. Δεν μπορούμε να πούμε ως γενικό κανόνα ότι κάθε κτίριο βλάπτει το φυσικό τοπίο. Αντίθετα ένα έργο αρχιτεκτονικής ποιότητας μπορεί να αναβαθμίσει και να αναδείξει το τοπίο και ταυτόχρονα να αναδειχθεί από αυτό. Παράδειγμα τα κτίσματα της Ακρόπολης της Αθήνας που αναδεικνύουν και αναδεικνύονται από τον φυσικό βράχο στον οποίο χωροθετούνται.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να χτίσουμε κάθε σπιθαμή γης. Το ελληνικό τοπίο είναι ευαίσθητο, με χλωρίδα και πανίδα μικρής κλίμακας και οι ισορροπίες είναι εύθραυστες. Οι μέχρι τώρα αντιλήψεις για την ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου και ιδιαίτερα με βάση την τουριστική ανάπτυξη βασίστηκαν στην πρωτοκαθεδρία της οικοδομικής δραστηριότητας μέσα στην ελληνική οικονομία. Έτσι υποβαθμίστηκαν παραδοσιακοί οικισμοί και φυσικά τοπία και απαξιώθηκαν όχι μόνο για τους ίδιους τους κατοίκους τους αλλά έπαψαν και να αποτελούν πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Αυτού του είδους η ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα δεν οδηγεί σε ανάπτυξη αλλά σε μαρασμό. Η οικονομική κρίση που περνάμε πρέπει να γίνει αφετηρία για ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, πιο βιώσιμο. Με αυτή την έννοια, μέχρι να γίνουν οι ειδικές μελέτες για κάθε περιοχή, είναι απαραίτητο μέτρο η αραίωση των κτισμάτων στις περιοχές εκτός οικισμών.
Στο άλλο άκρο υπάρχουν βέβαια οι φωνές που ζητούν να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση «εδώ και τώρα». Δηλαδή άνθρωποι, που απέκτησαν από τους γονείς τους ή αγόρασαν με πλήρη νομιμότητα εκτάσεις άρτιες και οικοδομήσιμες, πρέπει να δουν ξαφνικά αυτή τους η περιουσία να χάνει την αξία της. Αν αυτό πρέπει να γίνει για χάρη του συλλογικού κοινωνικού οφέλους, δηλαδή την προστασία του φυσικού πλούτου, τότε οι άνθρωποι αυτοί δεν πρέπει τουλάχιστον να αποζημιωθούν;
Και ναι μεν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, που ο ρόλος τους είναι η προστασία της φύσης, δικαιούνται να μην τις απασχολεί αυτό το κοινωνικό ζήτημα. Το Κράτος, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι όμως υποχρεούνται να έχουν πιο σφαιρική προοπτική και να ενδιαφέρονται για την κοινωνική δικαιοσύνη.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Άρθρο 5, παρ. 2: Στις περιοχές προστασίας της φύσης επιτρέπεται η άσκηση ήπιων ασχολιών και δραστηριοτήτων εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με τους σκοπούς της προστασίας τους, χωρίς να καθορίζονται ποιες ασχολίες και δραστηριότητες θεωρούνται ήπιες. Έτσι μπορούν να υπάρξουν αυθαιρεσίες και παραβιάσεις.
Άρθρο 6, παρ. 1: Στις Περιφέρειες της Ελλάδας είναι θεσμοθετημένα Εθνικά Πάρκα και Φορείς Διαχείρισης. Να καθορισθούν μέσω της νομοθεσίας και για τις υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές οι επιτρεπτές χρήσεις γης, κατά ζώνες. Οι ζώνες αυτές να οριοθετούνται με τρόπο σαφή και να διατίθενται στις αρμόδιες περιφερειακές υπηρεσίες και σε συμβατή με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, έγκυρη μορφή γεωγραφικών συντεταγμένων, ώστε να μην δημιουργείται σύγχυση σχετικά με την ακριβή χωροθέτηση μιας εισηγούμενης δραστηριότητας.
Άρθρο 6, παρ. 3: Δίδεται η δυνατότητα αποχαρακτηρισμού ή μείωσης της έκτασης του προστατευτέου αντικειμένου με Απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, χωρίς να καθορίζονται αυστηρά και συγκεκριμένα κριτήρια για τον αποχαρακτηρισμό.
Άρθρο 6, παρ. 5: Η διάρκεια ισχύος των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών ορίζεται σε 15 έτη, χρονικό διάστημα το οποίο θεωρείται μεγάλο για την επικαιροποίησή τους. Στο άρθρο αυτό δεν αναφέρεται πουθενά η συμμετοχή και σύμφωνη γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου και του Περιφερειάρχη, του Δημοτικού Συμβουλίου και του Δημάρχου. Η αιρετή Περιφέρεια και το ανώτατο όργανο αυτής, το Περιφερειακό Συμβούλιο καθώς και η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση και το ανώτατο όργανο αυτής, το Δημοτικό Συμβούλιο, όργανα λαϊκής έκφρασης των πολιτών της Περιφέρειας και των Δήμων, δεν αποτελούν τον βασικό συντελεστή καθορισμού περιβαλλοντικής πολιτικής και προστασίας της φύσης.
Γνωρίζουμε πως οι τοπικές κοινωνίες είναι εκείνες που δεκαετίες τώρα διαφυλάσσουν και προστατεύουν το οικολογικό και οικιστικό απόθεμα, ώστε αυτό να κηρυχτεί σήμερα ως προστατευτέο.
΄Αρθρο 9, παρ. 1 β & ε: Από το περιεχόμενο του ανωτέρω άρθρου προκύπτει ότι η εγκατάσταση δραστηριοτήτων μέσης όχλησης θα επιτρέπεται. Η προσέγγιση αυτή είναι αντιφατική με τη φιλοσοφία του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου. Επίσης η αντιστοίχιση μιας δραστηριότητας σε ένα βαθμό όχλησης δεν αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα για την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. Κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετάζεται μεμονωμένα από την αρμόδια, για τη περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία, στην οποία και θα πρέπει να υποβάλλεται αντίστοιχου τύπου μελέτη.
Να γίνει καθορισμός του τύπου των διαφημιστικών πινακίδων που θα επιτρέπονται αλλά και των υλικών κατασκευής τους.
Άρθρο 9, παρ. 2α: Με τη θέσπιση ορίου αρτιότητας στα 10 στρέμματα (από τα 4) και την κατάργηση των παρεκκλίσεων στις εκτός σχεδίου περιοχές NATURA πλήττεται η μικρή ιδιοκτησία (300.000 ιδιοκτήτες εκ των οποίων το 98% είναι μικροϊδιοκτήτες και αγρότες που ευελπιστούν κάποια στιγμή ή να πουλήσουν αυτήν την ιδιοκτησία ή να κατασκευάσουν κατοικία για αυτούς ή τα παιδιά τους) που ως επί το πλείστον επικρατεί στην περιφέρεια, με συνέπεια την εξαγορά της γης από μεγάλες εταιρείες για την ίδρυση ξενοδοχειακών συγκροτημάτων ή ΑΠΕ. Τα 10 στρέμματα μπορούν να ορισθούν μόνο για συγκεκριμένες περιοχές NATURA και όχι για όλες. Να διατηρηθούν δηλαδή το όριο αρτιότητας και οι παρεκκλίσεις που υπήρχαν εδώ και χρόνια και αποτελούν κεκτημένο δικαίωμα των πολιτών.
Άρθρο 9 παρ. 2β: Να προσδιοριστεί με σαφήνεια το μέγεθος των επιτρεπόμενων γεωργικών αποθηκών. Να προσδιοριστεί το καθεστώς των χρηστών γης, δηλαδή ότι δεν απαγορεύεται ρητά επιτρέπεται και αν ναι υπό ποιές προϋποθέσεις. Ποια μέριμνα θα ληφθεί για τις περιοχές εκείνες όπου έχουν ήδη εκπονηθεί ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες και έχουν προχωρήσει με το πρότερο καθεστώς στη σύνταξη σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων, όπου καθορίζονται οι αναγκαίοι για την προστασία του συγκεκριμένου αντικειμένου γενικοί όροι, απαγορεύσεις και περιορισμοί των χρήσεων γης στη δόμηση και στην κατάτμηση ακινήτων καθώς και στην εγκατάσταση και άσκηση δραστηριοτήτων και στην εκτέλεση έργων.
Άρθρο 9, παρ. 5: Η πρόφαση του «επιτακτικού δημοσίου οικονομικού ή κοινωνικού συμφέροντος» θα επιτρέπει τη χωροθέτηση έργων με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις διότι επιδέχεται ελαστικές και αυθαίρετες ερμηνείες στη λήψη απόφασης. Η διάταξη είναι πολύ ασαφής και ενέχει κινδύνους υποκειμενικής και κατευθυνόμενης κρίσης με αποτέλεσμα περιοχές ΖΕΠ και ΕΖΔ να μην αναπτύσσονται, όταν μάλιστα οι περιοχές του δικτύου NATURA 2000 καλύπτουν περίπου το 21% του χερσαίου και υδάτινου χώρου της Χώρας (στο 16% περίπου του χερσαίου χώρου).
Άρθρο 11 παρ. 2: Να αναφέρεται ρητά η απαγόρευση μεταφοράς εκτός χώρας, χωρίς τις αναγκαίες άδειες και προϋποθέσεις, όλων των φυσικών ειδών και του γενετικού υλικού αυτών.
Άρθρο 13 παρ. 4 α & β: Η συλλήβδην απαγόρευση εκτέλεσης ακόμη και μικρών έργων οδοποιίας στις περιοχές αυτές εκτιμούμαι ότι ελλοχεύει κινδύνους για τη διατήρηση του συγκεκριμένου οικοσυστήματος καθώς οι διάδρομοι αυτοί πέραν του ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως κρασπεδικοί βιότοποι θα διασφάλιζαν άμεση πρόσβαση σε θέσεις κλειδιά για την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών (π.χ πυρκαγιές).
Άρθρο 13, παρ. 6: Δεν γίνεται αντιληπτό το περιεχόμενο της παραγράφου αυτής. Δηλαδή η εκτέλεση έργων αναδασμών καθώς και των παράλληλων έργων αυτών θα επιτρέπεται μέσα στα όρια των προστατευόμενων περιοχών; Σε περίπτωση που αυτά επιτρέπονται το φυσικό κεφάλαιο περί ου ο λόγος πως θα προστατευτεί;
Άρθρο 17 παρ. 3: Δεν προβλέπονται σαν οικονομικά εργαλεία:
Περιβαλλοντικοί φόροι και τέλη για μετρήσιμες επιπτώσεις όπως π.χ. το κυνήγι και άλλες ελέγξιμες πηγές τους.
Η δημιουργία περιβαλλοντικών ταμείων για κάλυψη σε περίπτωση αδυναμίας κυβερνητικών πόρων.
Η χρηματοδότηση από το δημόσιο στην περίπτωση που υπάρχει έλλειψη άλλης στήριξης για συγκεκριμένες δράσεις.
Η δημιουργία κάποιας αγοράς με σαφή δικαιώματα ιδιοκτησίας για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες.
Προτείνεται η δημιουργία εθνικής τράπεζας μικροβιολογικού υλικού με σκοπό τη διαφύλαξη και εκμετάλλευση του μικροβιακού πλούτου της χώρας.
Άρθρο 18: Υποχρέωση του Κράτους θα πρέπει να είναι τόσο κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο καμπάνιας και ενημέρωσης των πολιτών (για τη σημασία της φύσης, τον τρόπος χρήσης της, τις δυνατότητες από το καθεστώς προστασίας της) όσο και η ύπαρξη μέσων εφαρμογής κινήτρων προ της κατεύθυνση αυτή.
Άρθρο 20: Η εφαρμογή του νόμου απαιτεί την έκδοση πολλών κανονιστικών πράξεων, Προεδρικών Διαταγμάτων κ.λ.π, πράγμα που θα δυσχεραίνει την εφαρμογή του.
Άρθρο 21: Το νομοσχέδιο διέπεται από χαλαρότητα μεταβατικών διατάξεων.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
• Η αιρετή Περιφέρεια και η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση και τα ανώτατα όργανα αυτών, το Περιφερειακό Συμβούλιο και το Δημοτικό Συμβούλιο να γνωμοδοτήσουν πριν την ψήφιση του σχετικού νόμου και την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων.
• Να διατηρηθεί το δικαίωμα δόμησης στα 4 στρέμματα και να μην καταργηθούν οι παρεκκλίσεις.
• Να επαναπροσδιοριστούν και να επανακαθοριστούν από την αρχή οι περιοχές που βρίσκονται υπό το καθεστώς NATURA.
• Σε δασικές περιοχές, αρχαιολογικούς χώρους, δρυμούς, πλησίον λιμνών, ποταμών και υδροβιότοπων να μην υπάρξει καμία δόμηση.
• Για κάθε αλλαγή στην ισχύουσα νομοθεσία να υπάρξει χρονικό περιθώριο για να εκδοθούν άδειες οικοδομής, ώστε να μην χάσουν το σχετικό δικαίωμα δόμησης οι ιδιοκτήτες.
• Να ληφθεί υπόψη σε αυτή τη φάση της λεπτομερούς απογραφής ή καλύτερα προσέγγισης των οικολογικά ευαίσθητων περιοχών ο προσδιορισμός της απαιτούμενης οικολογικής παροχής των υδατορεμάτων που εμπίπτουν στις περιοχές αυτές.
• Να προβλεφθεί διασυνοριακή και διαπεριφερειακή συνεργασία για την προστασία της βιοποικιλότητας και εν γένει του περιβάλλοντος.
• Πλήρης εφαρμογή των οδηγιών για πτηνά και οικοτόπους, με την ύπαρξη της ανάλογης χρηματοδότησης καθώς και της ολοκλήρωσης τόσο του επίγειου όσο και του θαλάσσιου δικτύου NATURA 2000.
• Ενίσχυση της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μια πολύ περισσότερο δυναμική ερμηνεία των στόχων της.
• Ο ορισμός της βιοποικιλότητας να περιλαμβάνει εκτός των φυσικών οικοσυστημάτων και το περιβάλλον στο εσωτερικό και στο εξωτερικό των έμβιων όντων (φυτών, ζώων, ανθρώπων).
• Η εξασφάλιση της, κατά απόλυτη προτεραιότητα, περαιτέρω προώθησης της υλοποίησης έργων υποδομής για την αναίρεση της επιβάρυνσης των υδάτινων οικοσυστημάτων αλλά και της βιοποικιλότητας. Ειδικότερα η άμεση προώθηση του σχεδιασμού-υλοποίησης Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας και Διάθεσης Υγρών Λυμάτων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων που σαν τελικό αποδέκτη έχουν τις λίμνες και τα ποτάμια.
• Η επίτευξη της προστασίας τόσο των επιφανειακών υδάτων αλλά και των υπόγειων υδροφορέων και από ποσοτική άποψη, για την αναίρεση της παρατηρούμενης τα τελευταία χρόνια υποβάθμισης της στάθμης τους. Σε αυτήν την κατεύθυνση κρίνεται αναγκαία η επείγουσα προώθηση έργων όπως κατασκευή φραγμάτων, με τρόπο που όχι μόνο δεν θα θίγεται η βιοποικιλότητα αλλά και θα αναβαθμίζεται κατά το δυνατόν.
• Δεδομένου ότι μερικές από τις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας αποτελούν διασυνοριακό έδαφος, είναι σημαντική η επίτευξη συμφωνιών και αμοιβαίας συνεργασίας με τα όμορα κράτη, στην κατεύθυνση της λήψης και τήρησης μέτρων προστασίας.
• Εκπόνηση ερευνών για την αλληλεπίδραση και διασύνδεση μεταξύ των προστατευτέων περιοχών, ώστε να βελτιστοποιηθεί η προστασία τους συνολικά.
• Να καταγραφούν οι Υπηρεσίες και Φορείς του Δημοσίου που έχουν αρμοδιότητα σε προστατευόμενες περιοχές.
• Να εξετασθεί η απλοποίηση των διαδικασιών και εφόσον είναι απαραίτητο να περιοριστούν οι αρμόδιες Υπηρεσίες.
• Να διευκρινιστεί τι γίνεται με τα υφιστάμενα γήπεδα ή με αυτά που έχει ξεκινήσει διοικητικά η διαδικασία παραχώρησής τους χωρίς να έχει ολοκληρωθεί.
28-01-2011
ΓΙΑΝΝΗΣ Η. ΜΑΡΝΕΡΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ
.jpg)
Με συγχωρείτε για το ανυπόγραφο του προηγουμένου σχολίου.
Γιώργος Βλάχος