Η νεολαία απογειώνεται...(;)

Του Σοφοκλή Γιαννούση. Καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες τάσεις στη μόδα, καινούριες «διαδικτυακές» παγίδες, φρέσκες ιδέες π...

Του Σοφοκλή Γιαννούση.

Καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες τάσεις στη μόδα, καινούριες «διαδικτυακές» παγίδες, φρέσκες ιδέες που στοχεύουν να μας παρασύρουν στους ταχύτατους ρυθμούς εξέλιξης της εποχής. Ωστόσο η νεολαία όντας στο απόγειο της σύγχρονης δραστηριοποίησής της, διαρκώς μας εκπλήσσει. Μία έκπληξη όμως, η οποία δεν είναι πάντοτε ευχάριστη.

Απογείωση, η απομάκρυνση από τη γη (από+γή), η ανύψωση στον ουρανό. Μεταφορικά θα μπορούσαμε να τονίσουμε ότι εκφράζει τη κοινωνική πρόοδο των νέων, η οποία επέρχεται μέσα από την αρμονική συνεργασία σχολείου-οικογένειας-κοινωνίας. Αυτός ο δρόμος, όμως, έχει και αντίθετη πορεία και η επιστροφή στα επίγεια δεν γίνεται πάντα με ομαλό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα οι έφηβοι, αγαθοί και ανήσυχοι, μαθητές και επαναστάτες ταυτόχρονα, δείχνουν να έχουν χάσει το δρόμο τους.

Κρίνοντάς τους όμως με περισσότερη επιείκεια, όπως συνηθίζουμε, θα λέγαμε ότι έχουν αποπροσανατολιστεί. Προσωπικά θα τόνιζα ότι αυτή η ηλικία ΒΙΑΖΕΤΑΙ. Τρέχει, σκέπτεται, αποφασίζει υπερβολικά γρήγορα. Αυτό κάθε άλλο παρά θετικό είναι. Βιάζεται λοιπόν να μεγαλώσει και να πρωτοστατήσει σε διάφορους τομείς.

Σχετικά με τη τεχνολογία. Δεν υπάρχει πλέον σπίτι, οικογένεια που να μην έχει καταφύγει στην αγορά tablets, laptops, ηλεκτρονικών παιχνιδιών και τόσων άλλων, ώστε το παιδί να κάτσει φρόνιμο σε μια καρέκλα και να μην ενοχλεί. Το παιδί δεν ενοχλεί! Δραστηριοποιείται, επεξεργάζεται, μαθαίνει. Το παιδί γίνεται μαθητής, ο μαθητής έφηβος και η χρήση της τεχνολογίας έχει πλέον ξεφύγει. Χωρίς αμφιβολία αναφερόμαστε πλέον σε εθισμό.

Ο νέος εκφράζεται, ενημερώνεται, ψυχαγωγείται μέσω ενός τεχνητού κόσμου, που δεν έχει σύνορα αλλά ούτε και κανόνες. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αντικαταστήσει τον αθλητισμό, τις παρέες, το φλερτ, το βιβλίο ακόμα και το σχολείο. Το προφίλ με τη μεγαλύτερη δημοτικότητα, επισκεψιμότητα, δηλώνει τον πιο «κουλ» νέο, τον πιο όμορφο, έξυπνο, δραστήριο. Εύκολα δημιουργεί κανείς μία τέτοια εικόνα, δεν έχει παρά να κοινοποιεί τι κάνει, πώς το κάνει και γιατί το κάνει. Να αντιδρά και να σχολιάζει καθετί κοσμικό το οποίο θα τραβήξει τα βλέμματα. Να ανεβάσει μια φωτογραφία προκλητική, να βιντεοσκοπήσει την καθημερινότητά του. Τι λέτε δεν είναι εύκολο;

Κι όλα αυτά με μία συσκευή, την οποία εμείς παραχωρήσαμε στο παιδί κάποτε, προκειμένου να παίξει ένα παιχνίδι, να ζωγραφίσει, να σκοτώσει ορισμένα τερατάκια, να οδηγήσει ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο. Μεγαλώνοντας όμως δεν του αρκούσαν αυτά, αναζήτησε και βρήκε και άλλους τρόπους να «διασκεδάσει» αντίστοιχους της ηλικίας του.

Όχι κύριοι μεγάλοι, δεν ευθύνεται η τεχνολογία. Μη ρίχνουμε την ευθύνη σε μία άυλη, απρόσωπη έννοια. Η τεχνολογία και η σωστή χρήση της βοηθούν τη ζωή του ανθρώπου, δεν ανατρέφει όμως παιδιά. Νομίζω πλέον είναι περισσότερο ξεκάθαρο ποιος έχει ευθύνη για αυτή τη μάστιγα.

Το παιδί το οποίο κάποτε καθόταν στην καρέκλα ήσυχο με μία συσκευή στο χέρι δεν ήταν στεναχωρημένο ούτε θυμωμένο, έψαχνε τρόπους να κοινωνικοποιηθεί, μα δραπετεύσει από τη φυλακή που το οδηγήσαμε.  Ενδεικτικά αποτελέσματα αλόγιστης χρήσης τεχνολογίας είναι θάνατοι παιδιών στην προσπάθειά τους να αναπαραστήσουν υπέρ ήρωες, δυσκολίες έκφρασης και ομιλίας, ραγδαία αύξηση σε οπτικές ανωμαλίες (π.χ μυωπία), ξυλοδαρμοί, βιασμοί. Δυστυχώς η λίστα δεν τελειώνει και καθημερινά αυξάνεται.

Αναζητώντας λύσεις σε αυτό το πρόβλημα καταφεύγουμε στο άλλο άκρο. Διώχνουμε το παιδί από το σπίτι με σκοπό να παίξει, να τρέξει κάπου έξω ώστε να μην κάνει φασαρία. Το  «παρκάρουμε» σε κάποιο παιδότοπο, σε κάποια κοπέλα που αναλαμβάνει τη φύλαξή του. Με αυτό τον τρόπο έχουμε τη ψευδαίσθηση ότι συμβάλουμε στην ομαλή πνευματική και κοινωνική ωρίμανσή του.

Το παιδί λοιπόν και σε αυτή την περίπτωση παίρνει πρωτοβουλίες, αναλαμβάνει ευθύνες, το οποίο εκφράζεται με διάφορους τρόπους. Σε νεαρή ηλικία μπλέκει διαρκώς σε καυγάδες, επιδιώκει πάντα να ηγείται και να τραβά την προσοχή όλων, αρέσκεται στο να εκφοβίζει και να κοροϊδεύει τους συμμαθητές του. Μεγαλώνοντας εμφανίζονται τα σεξουαλικά σχόλια σε παράλληλα με το πάθος για ταχύτητα. Ιδιαίτερα ανησυχητικός συνδυασμός καθώς πλέον αποτελεί δημόσιο κίνδυνο. Αλκοόλ, τσιγάρο, ναρκωτικά. Το τρίπτυχο της απόλυτης αποτυχίας για έναν γονέα. Ο έφηβος πλημμυρισμένος από αδρεναλίνη βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Χωρίς αλεξίπτωτο, αβοήθητος. Όλα στο βωμό της «μαγκιάς» και της διαφορετικότητας.

Οι παραπάνω αναφορές παρουσιάζονται και στα δύο φύλα με ορισμένες αλλαγές λόγω γενετικών διαφορών. Έντονη αντιζηλία χαρακτηρίζουν τις σχέσεις των κοριτσιών, αυτοπροβολή και προκλητικές εμφανίσεις με έμφαση στο γυμνό κάνουν τις κοπέλες  να πιστεύουν ότι απογειώνονται, στην πραγματικότητα όμως ακολουθούν πτωτική πορεία. Σε συνέπεια αυτών εμφανίζονται κρούσματα βιασμών, πορνείας, τροχαίων δυστυχημάτων.

Τι κάνουμε λοιπόν εμείς για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας; Με λύπη συμπέρανα ότι είμαστε απλά θεατές, παρατηρούμε και δεν αντιδρούμε. Διστάζουμε να συμβουλέψουμε τον νέο-α, πιστεύοντας ότι είναι χάσιμο χρόνου. Αδιαφορούμε για αντίστοιχα γεγονότα διότι δεν διαδραματίζονται στο σπίτι μας, γνωρίζοντας όμως πως η φωτιά που βρίσκεται στο γείτονα δεν θα αργήσει να περάσει και στην αυλή μας. Φοβόμαστε να αντιδράσουμε γιατί πλέον όποιος στηρίζει το σωστό και φυσιολογικό θεωρείται συντηρητικός και κατηγορείται όχι μόνο από τους νέους αλλά και απ τους γονείς τους, καθώς προσβάλλονται επειδή κάποιος επέπληξε το παιδί τους. Το χειρότερο ότι αποτελούμε υποκινητές και γινόμαστε δάσκαλοι, δείχνοντας τους τον τρόπο να καπνίζουν, να πίνουν, να οδηγούν επικίνδυνα, να ντύνονται προκλητικά, να πουλούν τον εαυτό τους. Αυτά και πολλά ακόμα είναι τα αποτελέσματα της υπερβολικής ελευθερίας.

Αναμφίβολα λοιπόν εμείς έχουμε όλο το μερίδιο ευθύνης. Τόσο οι γονείς όσο και οι μεγαλύτεροι που είμαστε θεατές και υποκινητές στην αυτοκαταστροφή της νεολαίας. Αδιαφορούμε για τα παιδιά και τα παρακολουθούμε με απορία και ένα αίσθημα ξεπεσμού. «Πού κατάντησε η νεολαία» λέμε και γυρνάμε την πλάτη. Αυτό πρέπει να σταματήσει! Γονείς ασχοληθείτε περισσότερο ενεργά. Αφιερώστε χρόνο.Διαβάστε, παίξτε μαζί τους, αφήστε τα να κοινωνικοποιηθούν αλλά καθίστε στην αρχή σε μια άκρη να τα παρατηρήσετε. Χωρίς παρεξήγηση, δεν εννοώ να είστε προσκολλημένοι σε αυτά ούτε να κάνετε τους ντετέκτιβ. Σταδιακά το παιδί θα μπει στην κοινωνία. Θέστε όρους για τη χρήση της τεχνολογίας και ελέγχετε τη δράση του. Μιλήστε του για τη σημασία των θεσμών οικογένεια, σχολείο, έθνος, εκκλησία, παρέες και έμπρακτα παρουσιάστε του το καλό παράδειγμα που πρεσβεύει όλα αυτά. Οι μελλοντικοί γονείς να απλώσουμε χείρα βοηθείας στη νεολαία. Είναι αδέλφια, ξαδέλφια, ανίψια μας, καταγόμαστε από τον ίδιο τόπο. Μη διστάσουμε να συμβουλέψουμε, να αποτρέψουμε ένα κακό. Έστω και σε ένα παιδί να δείξουμε το σωστό δρόμο θα έχουμε προσφέρει στο κοινωνικό καλό.

Σκοπός του άρθρου δεν είναι η κριτική ούτε η επίρριψη ευθυνών αλλά ο προβληματισμός. Όλοι μαζί μπορούμε να προστατεύσουμε τη νεολαία και να την οδηγήσουμε στην πραγματική απογείωση. Ένας μορφωμένος νέος με αρχές, αξίες, πυγμή και θάρρος δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.Δεν αμφιβάλλω ότι ο ρόλος του γονέα είναι αρκετά δύσκολος, αλλά αξίζει να οχυρώσουμε τα παιδιά απέναντι σε διαρκώς αυξανόμενους κινδύνους. Όλα τα παραπάνω αποτελούν ανησυχίες ετών καθώς ό,τι κατέγραψα το έχω βιώσει. Ελπίζω να μην έθιξα κανέναν και να συμβάλλω στην βελτίωση της κατάστασης. 

Να ζεις με τέτοιο τρόπο, ώστε όταν τα παιδιά σου σκέφτονται
για δικαιοσύνη, φροντίδα και ακεραιότητα, 
να σκέφτονται εσένα.

                                    H.Jackson Brown,Jr

Με σεβασμό σε κάθε γονέα και εκτίμηση σε κάθε νέο,

Γιαννούσης Σοφοκλής