Αγαπητοί φίλοι επισκέπτες ο Καλλικρατικός Δήμος Νότιας Κυνουρίας σας καλωσορίζει και σας εύχεται Καλό Πάσχα. Ο Νέος Δήμος μας, δημιουργήθ...
Ο Νέος Δήμος μας, δημιουργήθηκε από την συνένωση των Δήμων Λεωνιδίου, Τυρού και της Κοινότητας Κοσμά. Έχει έκταση 583,16 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό κατά την απογραφή του 2001, 9001 κατοίκους.
Η έδρα του ευρίσκεται στη Δημοτική κοινότητα Λεωνιδίου και περιλαμβάνει άλλες 15 τοπικές κοινότητες που είναι: Τυρός, Κοσμάς, Μαρί, Κουνουπιά, Βλησιδιά, Παλαιοχώρι, Πελετά, Πηγάδι, Πούλιθρα, Τσιτάλια, Αγ. Βασίλειος, Πλατανάκι, Πραγματευτή, Πέρα Μέλανα και Σαπουνακέϊκα.
Σ’αυτό τον τόπο η Φύση, χάρισε απλόχερα όλες τις ομορφιές της, στολίζοντάς τον απ’ άκρη σ’ άκρη. Δημιούργησε τοπία απείρου κάλλους, θάλασσες πεντακάθαρες, να γλύφουν τις άγριες και απότομες ακτές του και τις ομαλές παραλίες του, βουνά καταπράσινα με μοναδικά δάση ελάτης και κέδρου στον κόσμο, με άφθονα και σπάνια βότανα, πλαγιές ολάνθιστες γεμάτες λουλούδια και αρώματα.
Εδώ ο Θεός χάρισε με πολύ αγάπη, τοποθεσίες ανείπωτης ομορφιάς , ηλιοβασιλέματα και ανατολές, θάλασσες με βαθύ γαλάζιο και γαλαζοπράσινο χρώμα που αναγαλλιάζει την ψυχή, βουνά καταπράσινα και περήφανα μόλις μια ανάσα μακριά (31 χιλιόμετρα) από την θάλασσα.
Είναι ο τόπος που έκρυβε καλά το ερωτικό μυστικό του θεού Κρόνου, που έκρυβε την Φιλύρα, που γεννήθηκε ο Κένταυρος Χείρωνας ο πρώτος ιατροφαρμακοποιός και βοτανολόγος.
Είναι ο τόπος που πολέμησε ο Ηρακλής τους Κένταυρους, που νίκησε τον Ορείο, που έστησε το τρόπαιό του, που τραυμάτισε τον Χείρωνα.
Αυτός είναι ο τόπος που κληρονόμησε ο ΄Ελατος, που κυνηγούσε η Αταλάντη. Εδώ έζησε ο Κύνουρος ο γιός του Περσέα , που σκότωσε τη μέδουσα, γενάρχης των Κυνούριων.
Σ’ αυτόν τον τόπο μεγάλωσε ο Διόνυσος από την Ινώ, ο γιός της Σεμέλης και του Δία. Εδώ λατρεύτηκε ο Απόλλων Τυρίτας, η Εθάνα και ο Αχιλλέας.
Κάθε φορά που ανατέλλει ο ήλιος, μα και που δύει, αυτή η γη ξυπνάει και κοιμάται λουσμένη μέσα στο πορφυρό και χρυσαφί χρώμα του.
Τώρα το Πάσχα στολίζεται και περιμένει το γλυκό φιλί των επισκεπτών και το γλυκό αγκάλιασμα τους.
Μέσα στον τρελό χορό της φύσης και τα ζεστά αρώματα από τις πορτοκαλιές του κάμπου, τα γλυκά κελαηδίσματα των αηδονιών και των άλλων πουλιών, η γιορτή του Πάσχα είναι το αποκορύφωμα όλων.
Όλες οι ημέρες της Μεγάλης εβδομάδος, κυλούν κατανυκτικά. Από τη Μεγάλη Παρασκευή με την Αποκαθήλωση, την Ταφή και το στόλισμα του Επιταφίου , ξεκινούν οι εκδηλώσεις σε όλο το Δήμο.
Παλιά έθιμα και παραδόσεις ξυπνούν, συνοδεύουν την γιορτή, και γεμίζουν τις ψυχές μας με μια αβάσταχτη γλύκα.
Εσείς όλοι οι φίλοι και επισκέπτες μας, μα και εμείς οι ντόπιοι κάτοικοι, ρουφάμε και γεμίζουμε την ψυχή μας και το νου μας, απ΄όλα αυτά που γίνονται και ζούμε και τα κρατάμε καλά μέσα μας, για να αντλούμε δύναμη όλο τον υπόλοιπο καιρό.
Παντού η φιλοξενία και η ζεστασιά των λιτών και σκληροτράχηλων ανθρώπων αυτού του τόπου είναι διάχυτη.
Το Λεωνίδιο, σαν πρωτεύουσα του Δήμου, βρίσκεται στην αρχή της κοιλάδας του Δαφνώνα, κτισμένο στη βάση των πανύψηλων κάθετων Κόκκινων Βράχων. Είναι οι ακοίμητοι Φύλακές του, στο βόρειο – βορειοδυτικό μέρος του, αλλά και το σήμα κατατεθέν του. Η κοίτη του χειμάρρου, περνά από το μέσον της πόλης του σαν μαίανδρος και συνεχίζει να διαρρέει τον κάμπο του καταλήγοντας στη Θάλασσα. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, με σπουδαία αρχοντικά, κάποια από τα οποία είναι διατηρητέα, όπως ο Πύργος του Τσικαλιώτη, σήμα επίσης κατατεθέν της πόλης, ο Πύργος του Γούλελου κ.λ.π. Είναι η πατρίδα του ζωγράφου Βαρβέρη, του ποιητή Ουράνη, του Σαραντάρη κ.α.. Είναι η πατρίδα πολλών αγωνιστών του 21, αλλά και των αγωνιστών του ελληνοιταλικού αγώνα. Είναι η δεύτερη πρωτεύουσα μετά τον Πραστό, των Τσακώνων.
Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Τσάκωνες, με έντονα ανεπτυγμένο το θρησκευτικό συναίσθημα. Είναι τόσο ζωηρή η θρησκευτικότητα τους, που ο Δημήτρης Ψαθάς, έγραψε κάποτε: '' Καρναβάλι στην Πάτρα και Πάσχα μόνο στο Λεωνίδιο''.
Στο Λεωνίδιο: Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής και κάτω από το ''Η Ζωή εν Τάφω'', που ψέλνουν οι πιστοί μαζί με τους ιερείς, γίνεται με κατάνυξη η Περιφορά των Επιταφίων. Πέντε Επιτάφιοι ανθοστόλιστοι με άσπρες, κόκκινες και μωβ βιολέτες, λευκά κρίνα, κόκκινα και μωβ γαρύφαλλα, από τις ισάριθμες Ενορίες, περιφέρονται στους δρόμους της πόλης και συναντιούνται στη πλατεία του Ηρώου στις 22.00 η ώρα ακριβώς.
Εκεί γίνεται Δοξολογία από όλους τους ιερείς και μετά επιστρέφουν στις εκκλησίες , με τους πιστούς της κάθε ενορίας να ακολουθεί.
Το Μεγάλο Σάββατο οι εκδηλώσεις κορυφώνονται τα μεσάνυχτα στην Ανάσταση, που παίρνουν οι πιστοί το Άγιο Φως και ψέλνουν όλοι μαζί με τους ιερείς το Χριστός Ανέστη, με το φαντασμαγορικό πέταγμα των πολύχρωμων αερόστατων. Μικρές φλογίτσες, που ανεβαίνουν στον ουρανό σαν τις ψυχές μας, δοξάζοντες και υμνούντες το γεγονός της θείας Ανάστασης, στέλνοντας τις προσευχές μας, μαζί με τις αγκαλιές και τα φιλιά της αγάπης μεταξύ μας. Συγχρόνως καίγεται και ο Αφανός. Μετά τα αερόστατα, πλήθος βεγγαλικών γεμίζουν τον ουρανό αλλά και οι κροτίδες και οι δυναμίτες όλη τη νύχτα καλά κρατούν.
Την Κυριακή του Πάσχα, το πρωί κατά τις 11.00 η ώρα, ο Δήμος στον κήπο του Δημαρχείου, προσφέρει ψητό αρνί, κρασί και κόκκινα αυγά στους επισκέπτες και στους ντόπιους. Παντού ακούγονται Ευχές, το Χριστός Ανέστη και τα Χρόνια Πολλά.
Σε όλα τα σπίτια ψήνουν αρνιά, κοκορέτσι και το κρασί ρέει άφθονο. Τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά, οι συγγενείς και οι φίλοι ανταλλάσουν επισκέψεις και τα τραγούδια, ανακατεύονται με τις κροτίδες, δημιουργώντας χαρούμενη ατμόσφαιρα και διαλαλώντας τη χαρά παντού.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, γίνεται στη Κεντρική Πλατεία της πόλης, η τελετή της Αγάπης, κατά την οποία διαβάζεται το Ευαγγέλιο στη Τσακώνικη διάλεκτο, δηλαδή στη γλώσσα, που επί αιώνες διατήρησαν και διατηρούν οι κάτοικοι αυτού του τόπου ζωντανή, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Ακολουθεί τρατάρισμα με δίπλες σε όλο τον κόσμο που παρευρίσκεται και παράλληλα τα παραδοσιακά τραγούδια και ο Τσακώνικος Χορός με τις Τσουμπελούδες και τους Φουστανελάδες, καλά κρατούν. Οι εκδηλώσεις τελειώνουν με πέταγμα αερόστατων και μετά βεγγαλικών, καθ΄όλη τη διάρκεια δε της ημέρας μέχρι αργά τη νύχτα, ακούγονται σποραδικά δυναμίτες να πέφτουν και να προκαλούν ρίγη.
Ο Τσακώνικος είναι ένας χορός ιδιαίτερος, αυστηρός, λιτός, δυνατός, που έρχεται μέσα από τα βάθη της ιστορίας.
Χορεύεται με τραγούδια ιδιότυπα και ιδιόμελα, σε παιωνικό ρυθμό πέντε χρόνων. Για άλλους αναπαριστά την πάλη του Απόλλωνα με τον Πύθωνα, με στροφές και διπλώματα, φιδίσια λικνίσματα και ξεδιπλώματα. Για άλλους η καταγωγή του είναι από τον αρχαίο Γέρανο και συμβολίζει την έξοδο του Θησέα από τον Λαβύρινθο .
Είναι ο κατεξοχήν χορός των Τσακώνων και οι Λεωνιδείς είναι Τσάκωνες.
Ο Τυρός είναι το επόμενο αξιόλογο κομμάτι του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Απλώνεται νωχελικά στη πλαγιά του βουνού και φθάνει μέχρι τη θάλασσα, καταλήγοντας σε ένα θαυμάσιο κόλπο, με μια παραλία δύο χιλιομέτρων πάνω στο κύμα, που κάνοντας τον περίπατό σου ρουφάς το θαλασσινό αγέρι. Οι τρεις ανεμόμυλοι που βρίσκονται στην κορυφή του βράχου που βουτά απότομα στη θάλασσα στο νότιο άκρο του λιμανιού,και ο γαλαζοπράσινος κολπίσκος '' Τηγάνι '' στο βόρειο άκρο της παραλίας είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πόλης.
Εδώ είναι ο τόπος που λατρεύτηκε ο θεός Απόλλωνας Τυρίτης, προστάτης των βοσκών και των κοπαδιών. Ερείπια του ναού, βρίσκονται λίγο ψηλότερα από την πόλη. Είναι από την Αρχαιότητα μια ναυτική πολιτεία και οι κάτοικοί είναι κυρίως ναυτικοί ή ψαράδες. Έχει ένα ωραίο λιμάνι, που μπορεί να φιλοξενήσει εκτός από τα ντόπια πλεούμενα και άλλα που θα ήθελαν να τον επισκεφθούν και να τον γνωρίσουν. Η φιλοξενία είναι δεδομένη.
Είναι Τσάκωνες και κρατούν την παράδοση και τα ήθη και έθιμα τους αναλλοίωτα από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα. Έχουν διατηρήσει τη γλώσσα τους που είναι η Τσακώνικη και τη μιλούν οι παλιοί αλλά και οι νέοι .Είναι μια γλώσσα λιτή και σκληρή, μία από τις δύο διαλέκτους που ομιλούνται από τους Τσάκωνες, παραφθαρμένης δωρικής, όμως τόσο παλιάς, με τόση ιστορία, που δυστυχώς σιγά σιγά και αυτή αρχίζει να χάνεται, αφού όλο και λιγότεροι την μιλούν.
Κι εδώ το Πάσχα είναι πολύ ωραίο και αξίζει κάποιος να το ζήσει. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν από τη Μεγάλη Παρασκευή.
Το βράδυ γίνεται με κατάνυξη η περιφορά των δύο Επιταφίων του παράλιου Τυρού στην παραλία με τη συνοδεία των ψαροκάικων, αλλά και σκαφών επισκεπτών.
Το Μεγάλο Σάββατο ενωρίς το απόγευμα, τα παιδιά γεμίζουν τον κόλπο με χιλιάδες κεριά αναμμένα, που φωτίζουν και παρουσιάζουν ένα μοναδικό θέαμα. Μ΄αυτό συμβολίζουν τις ψυχές όλων των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων, που έχουν χαθεί στη θάλασσα, μικρές αγαπημένες φλόγες ζωής στο Υπερπέραν.
Τα μεσάνυχτα, όταν γίνεται η Ανάσταση, οι πιστοί παίρνουν το Άγιο Φως, ψέλνουν το Χριστός Ανέστη και ο Αναστάσιμος Ουρανός φωτίζεται από τα εκατοντάδες πυροτεχνήματα που πέφτουν από κατοίκους μπουρλοτιέρηδες, αλλά και τρομερούς δυναμίτες που προκαλούν ρίγος, για να ηχήσει παντού και να μεταφερθεί το μήνυμα της Ανάστασης.
Στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, γίνεται το κάψιμο του Αφανού σε ειδική σχεδία μέσα στη θάλασσα, ένα έθιμο που άρχισε από την εποχή της Τουρκοκρατίας και έφθασε έως τις μέρες μας.
Την Κυριακή σε όλες τις αυλές, ψήνεται ο οβελίας και το κοκορέτσι, το κρασί ρέει άφθονο και οι ευχές με το Χριστός Ανέστη ακούγονται παντού, καθ’όλη την διάρκεια της ημέρας.
Την ίδια μέρα το απόγευμα, στην ενορία της Αγίας Μαρίνας στη γιορτή της Αγάπης,γίνεται η ανάγνωση του Ευαγγελίου στη Τσακώνικη διάλεκτο.
Επίσης ο Δήμος σε συνεργασία με τους επαγγελματίες της περιοχής, διοργανώνουν στην πλατεία, γλέντι με σούβλες, ντόπιο κρασί και λαϊκή μουσική. Ο χορευτικός σύλλογος συμμετέχει, χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς, με τις παραδοσιακές τους ενδυμασίες (Τσουμπελούδες και φουστανελάδες), με πρώτο και εδώ τον Τσακώνικο.
Ο Κοσμάς είναι εξίσου σημαντικός, όπως και οι προηγούμενοι τόποι. Είναι ορεινός, ευρίσκεται σε υψόμετρο 1150 μέτρων, κτισμένος μέσα στα έλατα και στις καστανιές. Σήμα κατατεθέν του οι υπεραιωνόβιοι πλάτανοί του στην πλατεία του, αλλά και οι μαρμάρινες βρύσες του με τα κρυστάλλινα νερά, να ξεδιψούν τον επισκέπτη όποια ημέρα και όποια εποχή βρεθεί εκεί.
Τα όμορφα ελατοδάση του με τους διάσπαρτους και σπάνιους δενδρόκεδρους, αλλά και το καστανοδάσος του, σου παίρνουν το νου και την καρδιά, αφήνοντας μέσα σου μια νοσταλγική γλυκιά ζεστασιά.
Οι γραφικές από πέτρινες πλάκες στέγες του, οι εξαιρετικοί πέτρινοι ξενώνες του και τα πέτρινα ενοικιαζόμενα σπιτάκια του στις άκρες των ελατοδασών του με θέα το Σαρωνικό στο βάθος, ξεκουράζει τη ψυχή και γαληνεύει το βλέμμα σου. Είναι σαν να θέλεις να κλείσεις όλο τον κόσμο που βλέπουν τα μάτια σου μέσα σε μία αγκαλιά.
Τα περίφημα γλυκά του, μελομακάρονα, δίπλες, καρυδόπιτες, κουραμπιέδες και το αρωματικότατο τσάι του βουνού, από τις κορυφές του βουνού του, του Πάρνωνα, συμπληρώνουν το αίσθημα της θαλπωρής που νιώθεις.
Οι κάτοικοί του δεν είναι Τσάκωνες, είναι παλιοί εξαιρετικοί τεχνίτες κτενάδες, ένα επάγγελμα που έχει πλέον χαθεί όπως και τόσα άλλα και υπάρχει στα βιβλία μόνο σαν αναφορά, ωραίοι άνθρωποι φιλόξενοι που ζουν στο μπαλκόνι του Πάρνωνα.
Το Πάσχα του δεν έχει κάποιες ιδιαίτερες εκδηλώσεις, όπως στα προηγούμενα Διαμερίσματα.
Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ βγαίνει ο Επιτάφιος με τους πιστούς να παρακολουθούν με κατάνυξη και εν συνεχεία πετούν αερόστατα και κροτίδες για να τιμήσουν τον Αγαπημένο Μεγάλο Νεκρό.
Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ γίνεται η Ανάσταση, με πολλή αγάπη και χαρά ακούγεται το Χριστός Ανέστη και οι πιστοί επιστρέφουν στα σπίτια τους, μεταφέροντες το Άγιο Φως. Συγχρόνως οι κροτίδες που πέφτουν συνοδεύουν τη χαρά της Ανάστασης.
Την Κυριακή του Πάσχα σε όλα τα σπίτια ψήνονται αρνιά και κοκορέτσι, με κρασί και τραγούδια, χρόνια πολλά και φιλιά γιορτάζεται η Ανάσταση. Το απόγευμα γίνεται η Γιορτή της Αγάπης, ακολουθεί η περιφορά του Αφανού στην πλατεία και τελειώνει με το κάψιμο του. Τα αερόστατα και οι κροτίδες συμπληρώνουν την εκδήλωση.
Όμως οι υπέροχες φυσικές καλλονές του τόπου αποζημιώνουν ότι λείπει.
Όλα τα χωριουδάκια του Δήμου της Νότιας Κυνουρίας, άλλο κτισμένο πανοραμικά, άλλο σε ένα οροπέδιο, άλλο σε μία πλαγιά, είναι σαν ένα κολιέ από ακριβά μαργαριτάρια, κρεμασμένα στο λαιμό μιας γόησσας.
Όλα έχουν κάποιες εκδηλώσεις για το Πάσχα μικρές ή μεγάλες, όλα έχουν να προσφέρουν φιλοξενία στον επισκέπτη μα και ομορφιές και συγκινήσεις.
Δεν έχει σημασία εάν οι κάτοικοί τους είναι Τσάκωνες ή όχι, ξέρουν όμως, να δίνουν απλόχερα φιλοξενία και αγάπη σε κάθε άνθρωπο που επισκέπτεται τα μέρη που ζουν.
Η γη τους είναι ποτισμένη από το αίμα των αγωνιστών προγόνων τους , σπιθαμή προς σπιθαμή και αυτό είναι που θέριεψε και ομόρφηνε τους ίδιους και τη γη τους.
Αξίζει να τους επισκεφθείτε, να τους γνωρίσετε, να τους ζήσετε, θα μάθετε και θα πάρετε πολλά απ΄αυτούς.
Καλή διαμονή και καλά να περάσετε κοντά μας.
ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΕ ΝΑ ΜΟΛΕΤΕ ΤΑ ΧΩΡΑ ΝΑΜΟΥ
Με το Καλό να έρθετε στον τόπο μας
Παρθενία Καζαντζόγλου – Αθανασοπούλου
Μέλος της Επιτροπής Τουριστικής Ανάπτυξης Δ. Ν. Κυνουρίας
.jpg)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ